Deelproject 1: Ouderen in Nederland (survey onderzoek)

(Vrije Universiteit, AISSR, Trimbos Instituut)

Dit deelproject kijkt naar hoe de oudere bevolking (gedefinieerd als 65+) om gaat met sociale isolatie tijdens de COVID-19 crisis. Het bestaat uit twee delen:

Aan de ene kant wordt data verzameld onder zelfstandig wonende ouderen. Voor dit onderdeel wordt gebruik gemaakt van het LISS panel (https://www.website.lisspanel.nl/). Dit online panel bestaat uit een representatieve steekproef van de Nederlandse bevolking. Op twee momenten (mei en juni 2020) worden 1.882 panel leden bevraagd over, onder andere, eenzaamheid, sociale contacten, informeel en formele steun, coping strategieën en gezondheid. De longitudinale studieopzet maakt het mogelijk om veranderingen over de tijd bij ouderen te bestuderen. Bovendien kan er verder onderscheid gemaakt worden tussen jongere ouderen versus oudere ouderen, mensen met gezondheidsproblemen versus gezonde mensen en tussen verschillende regio’s.

Daarnaast wordt ook de situatie bekeken van ouderen in verzorgings- en verpleeghuizen. Hiervoor zijn online vragenlijsten met vrijwillige aanmelding verspreid onder 193 bewoners zonder cognitieve problemen, 1609 familieleden en 811 zorgmedewerkers van verzorgings- en verpleeghuizen. Deelnemers beantwoorden vragen over, onder andere, frequentie van bezoek en alternatieven om het sociale contact met bewoners te onderhouden, algemene welzijn, eenzaamheid, humeur, gedrag en dagactiviteiten van bewoners. De data collectie bestaat uit twee momenten, één in mei en een follow-up in juni 2020.

Deelproject 2: Kwetsbare oudere (Kwalitatief)

(Ben Sajet Centrum, Pharos, Trimbos Instituut)

Dit deelproject complimenteert deelproject 1 doordat de doelgroep moeilijker te bereiken is omdat het minder waarschijnlijk is deze doelgroep mee doet aan de panel studie aldus wordt er een kwalitatieve methodologie toegepast die de geleefde ervaring detailleert. Het deelproject richt zich op de ervaring van kwetsbare ouderen en mantelzorgers gedurende de COVID-19 maatregelen. Wat doet deze situatie met hen? Wat voor problemen ervaren zij? Wat voor oplossingen worden hiervoor in de loop van de tijd gecreëerd? Wie helpt hen hierbij? De studie gebruikt een realistisch evaluatie benadering om de impact van COVID-19 maatregelen op het dagelijks leven van drie groepen kwetsbare ouderen te bestuderen: ouderen met cognitieve problemen (dementie), ouderen met complexe zorg behoeftes (zoals comorbiditeit) en ouderen met sociale en economische moeilijke situaties (bijvoorbeeld met sociale netwerken die onder druk staan, taal barrières of levend onder het sociale minimum). De deelnemers zullen van diverse achtergronden komen (migratie achtergrond, gender, seksualiteit), woongebieden, (stedelijk en landelijk) en woonplaats (thuis in een (woon)gemeenschap en institutie). Voor acht deelnemers zal er een uitgebreidere onderzoek plaatsvinden in de vorm van meerdere interviews met te minste vier netwerk leden.

Deelproject 3: Mensen met zware psychiatrisch gezondheid hulp

(Trimbos Instituut)

Rond de 300,000 Nederlanders met zware psychiatrische gezondheid problemen die thuiszorg ontvangen hebben nu met enorme onzekerheden te maken. De impact op deze groep en hun verzorgers is onduidelijk. Dit deelproject richt is op: 1) cliënten die gewend zijn aan dag activiteiten en sociale werkplaatsen; 2) cliënten van zogenaamde outreach services (zoals Flexible Assertive Community treatment (FACT) of bemoeizorg); 3) cliënten in woon-zorg instellingen; 4) mensen die crisis zorg nodige hebben (zoals Intensive Home Treatment (IHT)). Binnen deze doelgroep bevinden zich subgroepen met specifieke belangstelling namelijk mensen met angststoornissen, duale diagnoses (inclusief drugs misbruik) en patiënten die normaliter langdurende antipsychotica injectie krijgen.

Deelproject 4: Mensen met leerstoornissen

(AUAS, Ben Sajet Center)

In dit project is onderzocht hoe sociale isolatie de levens van mensen met een (licht) verstandelijke beperking, leerstoornis, autisme of een niet-aangeboren hersenletsel beïnvloedt. Omdat mensen uit deze doelgroep tijdens normale tijden al moeite hebben om mee te draaien in de maatschappij, kunnen in tijden van sociale isolatie hun problemen acuut worden. Zeker wanneer er ook sprake is van verslavings- of psychiatrische problematiek of fysieke gezondheidsproblemen. Daarbij komt dat activiteiten en faciliteiten die speciaal  georganiseerd worden, zoals dagbesteding, groepsbijeenkomsten of vrije tijdsclubs, nu niet actief zijn. Hierdoor zijn de mogelijkheden voor sociale ontmoetingen gelimiteerd.  Velen uit deze groep begrijpen niet helemaal wat er allemaal in de coronacrisis gebeurt en hebben moeite de maatregelen op een juiste manier na te leven. Nu een groot deel van de maatschappelijke ondersteuning voor deze groep stil is komen te liggen, onderzoekt dit deelproject op welke manier de zorg voor, en de levens van, deze groep mensen is beïnvloed door de toegenomen sociale isolatie die COVID19 met zich mee heeft gebracht. 

Dit onderzoeksproject bestaat uit twee delen. In het eerste deel wordt er direct contact opgenomen met mensen uit de doelgroep, dit deel wordt geleid door de/ Hogeschool van Amsterdam (HvA/AUAS). In het tweede deel, geleid door MEE NL, is er onderzoek gedaan naar de ervaringen van de zorgverleners die deze groep mensen ondersteunt.

Deelproject 5: Dakloze populatie

(Trimbos Instituut)

Er zijn rond de 40,000 dakloze mensen in Nederlands (CBS), niet meegerekend de gebruikers van 24 uur opvang. De voortdurende uitdaging om onderdak voor de nacht te vinden en om te gaan met de verhoogde kans om het virus op te lopen door de grootte mobiliteir van deze populatie. gezondheid communicatie over de maatregelen en ondersteuning bereikt deze groep moeilijk. Daarbij komt ook nog de verhoogde risico voor infectie door fysieke kwetsbaarheid bij deze groep, wat veelal inhoud dat de medische interventie van 1,5 meter afstand noodzakelijk is. De impact van COVID-19 kan extra schadelijk zijn voor deze groep. De data collectie strategie is vergelijkend met die van deelproject 3 met de uitzondering dat de panel vragenlijst niet uitgevoerd kan worden bij deze groep. De interviews zullen gehouden worden met professionals werkend in de opvang die samenwerkt met Valente (een netwerk organisatie die opvang ondersteund) en beleidsadviseurs op gemeente niveau.

Deelproject 6: Jonge families

(AISSR)

Sommige families lopen een hogere risico op impact dan andere. Hierbij horen families met jonge kinderen, kinderen met een migratie achtergrond, sommige van hun zonder ouders, of jongere uit lage inkomensbuurten. De Sarphati Cohort is een studie in de ontwikkeling en gezondheid van Amsterdamse kinderen en helpen bij preventie van niet overdraagbare ziektes zoals diabetes, obesitas en hart- en vaatziekte, beginnend van een jonge leeftijd. De cohort omvat kinderen die hulp ontvangen van de Jeugdgezondheidszorg (JGD) bij de Gemeenschappelijke Gezondheidszorg (GGD) in Amsterdam en bij de Stichting Amsterdamse Gezondheidscentra (SAG) Ouder en Kind teams. De impact van COVID-19 op een selectie van dit cohort zal worden gemeten door wekelijkse telefoon interviews van rond de 15 minuten met 20 participerende ouders. De telefoongesprekken zullen worden opgenomen, getranscribeerd, opgeslagen en centraal gedeeld (met de ouders toestemming). Aanvullend is er voorgesteld om een online focus groep bijeenkomsten te organiseren voor ouders zodat zij ervaringen kunnen delen en gezamenlijk beleidsveranderingen kunnen voorstellen. Data resultaten kunnen in context en contrast gezet worden met eerder vergaarde data dat onder andere informatie bevat over voeding, beweging, slaap, groei, opvoeding en achtergrond kenmerken.

Deelproject 7: Huiselijk en ander type van geweld

(AISSR)

Het in kaart brengen van huiselijk en andere type geweld tijdens COVID-19

Dit deelproject bestaat uit de samenwerking tussen Veilig Thuis Amsterdam Amstelland en Amsterdam politie om huiselijke problemen die ontstaan tijdens sociale isolatie in kaart te brengen. Naast de standaard meldingen van huiselijk geweld (breed gedefinieerd), melden deze organisaties een risico op een toename van huiselijk geweld en gerelateerde problematiek door het tijdelijke gebrek aan sociale netwerken, dagelijkse context (school, werk) en sociale interactie met mensen buiten het gezin. Onderzoekers van de afdeling Antropologie hebben in de context van de lopende studie ERC Consolidator Project “Race, Face I.D.” bestaande relaties met deze organisaties. In dit project zullen wij de wekelijkse kwantitatieve data van Veilig Thuis en de Politie Meldkamer in kaart brengen en analyseren volgens bestaande protocollen. Om de data van context te voorzien zullen wij wekelijks kwalitatieve telefonische interviews houden met professionals van Veilig Thuis Amsterdam Amstelland en professionals van de Amsterdamse politie. Daarnaast worden er ook interviews gehouden met huisartsen en onderwijzers die meldingen maken aan Veilig Thuis en leden van organisaties zoals Bureau Jeugdzorg, GGZ of Ouder- en Kind Teams wie aan Veilig thuis rapporteren. De kwalitatieve interviews geven ons de mogelijkheid om de verhalen achter de data te identificeren en andere ervaringen te verzamelen rondom de problemen en behoeftes die niet worden gereflecteerd in de kwantitatieve data.

Student onderzoek

(AISSR)

Een aantal studenten van de Universiteit van Amsterdam Antropologie Afdeling hebben in het kader van dit project aanvullend onderzoek gedaan. Dit zijn zowel bachelor als master studenten. Voor discussie over opties neem contact op met d.h.devries@uva.nl.